ΡΙΝΟΚΕΡΟΙ; / Του ΝΙΚΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ

Του ΝΙΚΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ*

Μισό αιώνα πριν ο άνθρωπος πάτησε στο Φεγγάρι. Αλλά μισό αιώνα μετά, σε συνθήκες πρωτόγνωρων επιστημονικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων, το να εξασφαλιστεί ένα πιάτο φαΐ, για τη μισή ανθρωπότητα αποτελεί ζητούμενο...

Πριν από 80 χρόνια, η κρίση του καπιταλισμού πληρώθηκε από την ανθρωπότητα με τον πιο βαρύ φόρο αίματος κατά τη διάρκεια ενός Παγκοσμίου Πολέμου όπου το φρικτό τέρας παραλίγο να καταλάβει «ανεπαισθήτως» τον κόσμο.

Στις μέρες μας, στην ίδια καπιταλιστική μήτρα, από την Ουγγαρία μέχρι τους μαχαιροβγάλτες στο Κερατσίνι, παράγεται και επωάζεται το ίδιο αυγό του ίδιου φιδιού...

Πριν από δύο αιώνες και παραπάνω, η ανθρωπότητα δονήθηκε από το όραμα ενός κόσμου«ελευθερίας, ισότητας, αδελφότητας». Σήμερα μας παρουσιάζουν σαν «μοιραίο» και «αναπόφευκτο» να ζούμε σε ένα κόσμο που 80 μόλις πλουτοκράτες διαθέτουν πλούτο που ξεπερνά τα εισοδήματα 3,5 δισεκατομμυρίων κατοίκων του πλανήτη!

Ακολούθησαν η Παρισινή Κομμούνα και η Επανάσταση του '17. Που έδειξαν ότι είναι κατορθωτό ο άνθρωπος, από την προϊστορία της βαρβαρότητας και της εκμετάλλευσης, να περάσει στο «βασίλειο» της ικανοποίησης όλων των αναγκών του και της αξιοποίησης όλων των ικανοτήτων του.

Σήμερα, κατά τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, οι ανισότητες, η ανελευθερία, ο καταναγκασμός, η προσφυγιά, η φτώχεια, η μετατροπή του ανθρώπου σε «λύκο για τον άνθρωπο» αποτελεί παγκοσμιοποιημένο δόγμα. Ένα δόγμα που διεκδικεί να επιβάλλεται ως «λογικός μονόδρομος» μέσα από τη διαστρέβλωση, την προπαγάνδα, την παραπληροφόρηση, την καταστολή, τον εκβιασμό, την τρομοκρατία...

Πριν από 7 μήνες οι ψευδαισθήσεις έφεραν τις αλκυονίδες μέρες μιας δειλής προσμονής. Σήμερα που η αυταπάτη παρέδωσε την σκυτάλη στην βαρυχειμωνιά της πολιτικής απάτης, πανηγυρίζοντας ότι το πείραμα πέτυχε, ο κύριος Τσίπρας (εξάδελφος) διατυπώνει χωρίς φτιασιδώματα ό,τι δυσκολεύονται να ξεστομίσουν οι πρωτοκλασάτοι του ΣΥΡΙΖΑ: Η ψήφος της Κυριακής «νομιμοποιεί το μνημόνιο πολιτικά»…

Είναι προφανές, λοιπόν, ότι ήρθε ξανά η ώρα να θυμηθούμε τους στίχους εκέινου του τραγουδιού:

Και είναι εξίσου προφανές ότι ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε ξανά τον «Ρινόκερο».

Ο Ιονέσκο στον «Ρινόκερό του» βάζει τον ήρωά του να αρνείται να σκύψει το κεφάλι στους κυρίαρχους, αρνείται ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική», και σε μια πόλη που ο ένας μετά τον άλλο μεταλλάσσεται σε «ρινόκερο», ο Μπερανζέ κραυγάζει:

«Ενάντια σε όλο τον κόσμο! Θα υπερασπίσω τον εαυτό μου ενάντια σε όλον τον κόσμο δεν θα καθίσω με σταυρωμένα χέρια, θα πολεμήσω. Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος και μέχρι να 'ρθει το τέλος θα παραμείνω άνθρωπος! Όχι δεν θα συνθηκολογήσω! Δεν θα γίνω σαν και σας!».

Κάποιοι ενδεχομένως ισχυριστούν ότι αυτό το «δεν θα γίνω σαν και εσάς», όταν είναι ειλικρινές και όχι δηθενιά και κούφια περιαυτολογία, ακόμα κι αν δεν συνιστά απονενοημένο διάβημα, αποτελεί δήλωση ενός στενού και εξατομικευμένου αναχωρητισμού απέναντι στην κυρίαρχη ταξική και πολιτική «ρινοκεριάδα».

Θα ήταν έτσι αν η απόφαση των ανθρώπων να μείνουν όρθιοι αφορούσε μόνο τους ίδιους. Αλλά το να μένεις όρθιος στα μέρες μας ξεπερνά κατά πολύ την έτσι κι αλλιώς δεδομένη υποχρέωση του καθενός απέναντι στον εαυτό του.

Όχι. Η άρνηση της «ρινοκεριάδας» δεν είναι εκδήλωση ναρκισσισμού, δεν είναι σνομπισμός, ούτε ματαιόσπουδη προσπάθεια να ξεχωρίσεις ποζάροντας αυτάρεσκα ότι βρίσκεσαι «απέναντι» από τον κόσμο.

Το να παραμείνεις όρθιος, το να μην συνθηκολογήσεις - αυτός είναι ο πραγματικός μονόδρομος – έχει νόημα όχι για να ξεχωρίσουν από τον κόσμο οι οδοιπόροι αυτού του δρόμου, αλλά γιατί αυτός είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για «να σμίξουμε τον κόσμο».

Ίσως, μάλιστα, αυτή να είναι και η απάντηση στο ερώτημα που έρχεται και επανέρχεται: «Και τι να κάνουμε;».

Αλλά γιατί θα πρέπει να μας πει κάποιος τρίτος, κάποιος άλλος, «τι να κάνουμε»; Γιατί πρέπει να αναθέσουμε σε κάποιον «σωτήρα» ό,τι ο καθένας από εμάς και όλοι μαζί πρέπει και μπορούμε να κάνουμε.

«Τι να κάνουμε», λοιπόν: Μα να αντιμετωπίσουμε ξανά τον «ρινόκερο»! Ναι, τον «ρινόκερο». Όπως ο Μπερανζέ, ο ήρωας του Ιονέσκο, που αρνήθηκε την «κανονικότητα» της κτηνωδίας. Που έμεινε όρθιος όσο κι αν έβλεπε τους γύρω του να συνθηκολογούν με τη δυστυχία. Να μετατρέπονται σε δούλους υποταγμένοι στους νόμους της ζούγκλας. Να ενσωματώνονται, να προσαρμόζονται στη φρίκη, να συμβιβάζονται με το ψέμα και να μεταλλάσσονται. Να γίνονται ο ένας μετά τον άλλον ρινόκεροι. Να ενστερνίζονται την ασχήμια και να παραιτούνται από κάθε διάθεση αντίστασης. Να αποδέχονται ότι θα ζήσουν με τα λίγα χωρίς να διεκδικούν ό,τι τους ανήκει. Να υποτάσσονται στο φόβο και στη «μοίρα». Να αρνούνται τη δυνατότητα να σηκώσουν ανάστημα απέναντι στο «ζωώδες», στο παράλογο, στο απεχθές, στο ψεύτικο, στο βάρβαρο.

Σε μια πόλη που ο ένας μετά τον άλλο μεταλλάσσονται σε ρινόκερους, ο Μπερανζέ - ο καθένας από εμάς δηλαδή – αξίζει να ξαναβρεί τη φωνή του. Να ορθώσει το ανάστημα του. Όχι μόνο για λόγους ατομικής αξιοπρέπειας. Όχι μόνο ως υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας ή πολύ περισσότερο σαν επίδειξη ότι «ξεχωρίζουμε» από όσους δεν αντέχουν το βάρος, γονατίζουν και «προσαρμόζονται».

Αξίζει ναπαραμένεις όρθιος, να μη συνθηκολογείς, να μην συνηθίζεις την γύρω σου μετάλλαξη - αυτός είναι ο πραγματικός μονόδρομος - γιατί μόνο έτσι θα πάρει σάρκα το «ένας για όλους και όλοι για έναν».

Απέναντι στην καταχνιά, στην απογοήτευση, στη διάψευση και την προδοσία των προσδοκιών, να παραμένεις όρθιος αυτή είναι η πρώτη και αναγκαία συνθήκη για να σηκωθούμε όλοι μαζί και για να σμίξουμε τον κόσμο στο μέγα πολιτικό πρόσταγμα του καιρού μας: Να απαλλαγούμε απ΄ ό,τι μας σκοτώνει, απ’ ό,τι μας αποκτηνώνει, απ’ ότι μας στερεί το χαμόγελο, την ελπίδα, την ομορφιά της ζωής.

Αυτό είναι το κανονικό! Να μένεις όρθιος στα οδοφράγματα της περιφρούρησης αρχών και της υπεράσπισης θέσεων κόντρα στους κήρυκες της μετάλλαξης.

Αυτό είναι το κανονικό! Καλύτερα «ξεροκέφαλα» ανυποχώρητος απέναντι στην «κανονικότητα» της αποστέρησης παρά εθελόδουλος θιασώτης του «δεν γίνεται τίποτα».

Αυτό είναι το κανονικό! Γιατί «ακόμα κι αν κόψουν όλα τα λουλούδια, την Άνοιξη κανείς δεν μπορεί να την εμποδίσει να έρθει».

*Δημοσιεύθηκε στο www.enikos.gr την Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2015