Ζαν Αρπ "Ο Κάμπος"

Ζαν Αρπ

Ζαν Αρπ * "Ο Κάμπος"

Καθόμουν μόνος σ’ έναν κάμπο

χαμένο σ’ ένα μάκρος αδειανό.

Κι ήταν στρωμένος με πλακάκια εντελώς.

Τίποτα γύρω, τίποτα.

Μονάχα εγώ απάνω στην καρέκλα.

Γαλάζιος πάντα ο ουρανός,

κι ήλιος να φέξει πουθενά.

Αθέατο μυστήριο ένα φως

τον κάμπο τον απέραντο τον λούζει

Όμως εμένα αυτή

η αιώνια μέρα μου φαινόταν τεχνητή,

απ’ άλλη σφαίρα, κάποια, καμωμένη.

Δεν κοιμόμουν, δεν πεινούσα, δεν διψούσα,

κρύο δεν έκανε ούτε ζέστη.

Ο χρόνος ήτανε ένα φάντασμα εντελώς

ακατανόητο, αφού τίποτε δεν άλλαζε εκεί,

τίποτα δεν γινόταν.

Μέσα μου όμως σαν να ήταν ζωντανός,

ο χρόνος, χάρη ιδίως στην καρέκλα.

Ήταν δικιά μου, την καθόμουν,

ως εκ τούτου δεν μπορούσα να ξεχάσω

το παρελθόν ολοσχερώς.

Και κάπου-κάπου ανέβαινα

όρθιος απάνω της, σαν να ’ταν 

-η καρέκλα-

έν’ άλογο, κι έκοβα βόλτες, γύρω-γύρω,

και πήγαινα ίσια μπροστά.

Και μάλλον τα κατάφερα.

Τι ακριβώς κατάφερα δεν ξέρω.

Αφού τα πάντα γύρω ήταν άδεια,

πώς να ελέγξω αν μπορούσα να κουνιέμαι.

Κι όπως καθόμουν στην καρέκλα, 

βαθιά συλλογιζόμουν

γιατί του κόσμου ο πυρήνας 

ίδρωνε τέτοιο μαύρο φως.

* O Ζαν Αρπ ή Χανς Αρπ (Jean (Hans) Arp, 16 Σεπτεμβρίου 1886 - 7 Ιουνίου 1966) ήταν γλύπτης, ζωγράφος και ποιητής, γαλλο-γερμανικής καταγωγής. Γεννήθηκε στο Στρασβούργο από μητέρα Αλσατή και Γερμανό πατέρα. Πέρασε τα νεανικά του χρόνια στο Στρασβούργο, όπου και σπούδασε στην σχολή καλών τεχνών École des Arts et Métiers. Στη συνέχεια επισκέφτηκε το Παρίσι όπου δημοσίευσε τις πρώτες του ποιητικές συλλογές.

Την περίοδο 1905 - 1907, σπούδασε στην γερμανική σχολή τεχνών Kunstschule στη Βαϊμάρη ενώ το 1908 επέστρεψε στο Παρίσι συνεχίζοντας τις σπουδές του στην ακαδημία Julian. Τα πρώτα του έργα θεωρούνται επηρεασμένα από την αφηρημένη τεχνοτροπία του Καντίνσκυ, ενώ αργότερα ο Αρπ ενδιαφέρθηκε και για τον κυβισμό.

Το 1915 αναχώρησε για την Ελβετία, προκειμένου να εκμεταλλευτεί την ουδετερότητά της κατά την περίοδο του Α' Παγκοσμίου πολέμου. Στη Ζυρίχη αποτέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του ντανταϊστικού κινήματος, ενώ μαζί με τον Μαξ Ερνστ οργάνωσαν την ντανταϊστική ομάδα της Κολωνίας. Αργότερα προσχώρησε στον υπερρεαλισμό και το 1925 συμμετείχε σε μία από τις πρώτες εκθέσεις των υπερρεαλιστών στο Παρίσι. H δεκαετία του 1930 αποτέλεσε ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο για τον Αρπ, κατά την οποία προσχώρησε (1931) στο καλλιτεχνικό ρεύμα Abstraction-Création, με έδρα το Παρίσι, όπου συμμετείχαν επίσης ο Theo van Doesburg, ο Μοντριάν και ο Κουρτ Σβίττερς. Συμμετείχε επίσης στην περιοδική έκδοση Transition της ίδιας ομάδας.

Μέχρι το τέλος της ζωής του, έγραψε αρκετά δοκίμια και ποιήματα (τόσο στα γαλλικά όσο και στα γερμανικά), ενώ το 1949 επισκέφτηκε τη Νέα Υόρκη, όπου πραγματοποίησε μία ατομική έκθεση. Το 1954 κέρδισε το πρώτο βραβείο γλυπτικής στην Μπιενάλε της Βενετίας ενώ το 1958 το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέα Υόρκης φιλοξένησε μία αναδρομική έκθεση για το σύνολο του έργου του, έκθεση που ακολουθήθηκε και από μία ανάλογη το 1962 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι.

Πέθανε το 1966 στη Βασιλεία της Ελβετίας. Μεγάλο μέρος του έργου του φιλοξενείται σήμερα στο Μουσείο Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης του Στρασβούργου, καθώς και στο Μουσείο Αρπ της Γερμανίας. Η δεύτερη σύζυγός του, Marguerite Hagenbach, οργάνωσε επίσης το Ίδρυμα Αρπ (Fondation Arp) που στεγάζεται στο σπίτι και εργαστήριο του Αρπ, στο δάσος του Μεντόν (Meudon) όπου έζησε για ένα διάστημα.

Επιμέλεια : Μπάμπης Μπ.