Νοβάλις 'υμνοι στη νυχτα (αποσπασμα)'

ΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΟΒΑΛΙΣ * "ΥΜΝΟΙ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ"



ΣΥΝΤΟΜΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Κορυφαίο έργο του πρώιμου ευρωπαϊκού ρομαντισμού, οι "Ύμνοι στη νύχτα" (1799-1800) ξεκινούν ως υμνολόγηση του φωτός, γρήγορα όμως γίνονται λόγος εκστατικός για τη Νύχτα. Εγκαινιάζονται ως ερωτικό εγκώμιο, όμως τελειώνουν ως θρησκευτικός ψαλμός. Έχουν αφετηρία τους το επιτάφιο πένθος, ολοκληρώνονται όμως ως θεία δοξολογία. Στο ξετύλιγμά τους, η νεκρή Αγαπημένη ταυτίζεται με τον Εσταυρωμένο, ενώ η Νύχτα και οι κόσμοι της ευλογούνται ως μήτρα των πάντων, ως άλλη Πλατυτέρα που περιβάλλει τους Ουρανούς. Ο θάνατος αναγορεύεται σε πέρασμα σωτήριο προς την αιώνια ζωή.

Το σύμπαν των Ύμνων είναι χριστιανικό αλλά και ευρύχωρο. Αγκαλιάζει μέσα του όλη σχεδόν την ελληνική μυθολογία, από τους δεσμούς Τιτάνες ως ιλαρή μορφή του Διονύσου. Απλώνεται από τη Μεσόγειο ως τις μακρινές Ινδίες. Όμως, η ιστοριονομία του Νοβάλις είναι αισιόδοξη και συνδυαστική. Αρχαίοι, Μέσοι και Νέοι Χρόνοι συγχωνεύονται σε μία νέα υπερχρόνια μορφή, μια ιδεαλιστική ουτοπία.



ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

Μα πρέπει πάντα η αυγή να επιστρέφει; Δεν θα τελειώσει ποτέ αυτή η γήινη δυναστεία; Βέβηλη η μέριμνα για τα καθημερινά κατασπαράζει την ουράνια έλευση της νύχτας. Δεν θα αφεθεί ποτέ η μυστική θυσία της αγάπης στην αιώνια φλόγα; Το φως μετρήθηκε στον Χρόνο του· όμως η νύχτα άχωρη και άχρονη εξουσιάζει. -Κι ο ύπνος διαρκεί το Αιώνιο. Ω ύπνε ιερέ, μην στέργεις τόσο σπάνια τον αφοσιωμένο Υπηρέτη της νύχτας, μέσα σε αυτό το επίγειο έργο των ημερών. Μόνο οι τρελοί σε παρανοούν και δεν γνωρίζουν τίποτε από σένα, παρά τον ίσκιο, που επάνω μας σπλαχνίζεσαι, σε εκείνο το λυκόφως της αληθινής νύχτας: δεν σε αισθάνονται στον χρυσό κατακλυσμό των σταφυλιών -στο λάδι το θαυμάσιο της αμυγδαλιάς και στον σκούρο χυμό της παπαρούνας˙ δεν ξέρουν ότι εσύ ανασαίνεις στα τρυφερά στήθη του κοριτσιού και φτιάχνεις από την αγκαλιά του έναν ουρανό -δεν υποπτεύονται καν ότι εσύ αντιβαίνεις, από ιστορίες παλιές, ο άπλετος ουρανός, και φέρεις το κλειδί για τις οικίες των Μακαρίων, άλαλος Αγγελιαφόρος των πιο μεγάλων μυστικών.

* Νοβάλις (ΔΦΑ noˈvaːlɪs) ήταν το ψευδώνυμο του Γκέοργκ Φίλιπ Φρήντριχ Φράιχερ φον Χάρντενμπεργκ (Georg Philipp Friedrich Freiherr von Hardenberg, 2 Μαΐου 1772 – 25 Μαρτίου 1801), ποιητή, συγγραφέα και φιλοσόφου που επηρέασε τον γερμανικό ρομαντισμό και την ύστερη ρομαντική σκέψη. Το όνομα του Νοβάλις συνδέθηκε με την αισθητικοποίηση της φιλοσοφίας και με μια εικόνα που δημιουργήθηκε για αυτόν μεταθανάτια από φίλους που ανήκαν στον ίδιο ρομαντικό κύκλο. Ο Νοβάλις διαμορφώντας τον δικό του κόσμο μέσω της δημιουργικής χρήσης της γλώσσας εκτιμούσε την ποίηση ως ανώτερη μορφή τέχνης που δεν μιμείται, όπως πολλές άλλες τέχνες, αλλά έχει την ικανότητα να δημιουργεί.

Επιμέλεια : Μπάμπης Μπ.